Η πρόσληψη τροφής είναι απαραίτητη για την επιβίωση κάθε ανθρώπου. Για κάποιους ανθρώπους η τροφή είναι πηγή ευχαρίστησης ενώ για κάποιους άλλους η προσέγγιση της ή η πρόσληψη της συνδέονται με πολλά προβλήματα που σχετίζονται με ιδιάζουσες αντιλήψεις για το σωματικό βάρος και τη διάπλαση, οι οποίες έχουν μέχρι και δυνητικά θανατηφόρες επιπτώσεις.
Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής κατά το διαγνωστικό σύστημα είναι η ψυχογενής ανορεξία και η ψυχογενής βουλιμία. Στις διαταραχές αυτές η συμπεριφορά του ατόμου σε σχέση με το φαγητό διαφέρει σημαντικά από εκείνη του γενικού πληθυσμού. Για να ισχύει η διάγνωση της διαταραχής πρέπει να έχει αποκλειστεί η βιολογική αιτία που να προκαλεί τη διαταραχή.Σοβαρότερη από τις δύο διαταραχές θεωρείται η ψυχογενής ανορεξία. Η ψυχογενής ανορεξία εμφανίστηκε πρώτη φορά το 1873στη Γαλλία ωστόσο έχει έρθει στο επίκεντρο τα τελευταία 40 χρόνια με πολλές διάσημες και μη, γυναίκες να έχουν νοσήσει και να έχουν καταλήξει λόγω αυτής. Το άτομο με ψυχογενή ανορεξία χαρακτηρίζεται από:
- Άρνηση του ατόμου να διατηρήσει το βάρος του πάνω από το ελάχιστο φυσιολογικό επίπεδο για την ηλικία του και το ύψος του. Αρχικά οι πάσχοντες χάνουν βάρος αποκλείοντας τις παχυντικές τροφές πχ. γλυκά. Στην πορεία περιορίζουν περισσότερο την τροφή τους μέχρι που στο τέλος αρκούνται σε μια εξαιρετικά περιορισμένη δίαιτα. Σε κάποιες περιπτώσεις χρησιμοποιούν καθαρτικά, διουρητικά ή αθλούνται υπέρμετρα προκειμένου να χάσουν βάρος.
- Έντονο φόβο μήπως πάρει βάρος ή παχύνει ακόμα και όταν το βάρος του είναι κάτω από το κανονικό.
- Διαταραχή στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται τη διάπλαση ή το μέγεθος του σώματος του, ισχυρίζεται για παράδειγμα ότι νιώθει παχύς ακόμα και όταν είναι κάτισχνος ή ότι είναι παχιά κάποια συγκεκριμένη περιοχή του σώματος του. Η αυτοαξιολόγηση του πάσχοντα επηρεάζεται υπέρμετρα από το βάρος του ή τη μορφή του σώματος του. Η αίσθηση της προσωπικής αξίας εξαρτάται αποκλειστικά από την επιτυχή απώλεια βάρους. Αντιθέτως η αύξηση βάρους θεωρείται μία μη αποδεκτή αποτυχία.
- Σε γυναίκες μετά την εμμηναρχή εμφανίζει αμμηνόρρια, δηλαδή απουσία τριών διαδοχικών εμμηνορυσιακών κύκλων.
Το 90% των πασχόντων είναι γυναίκες και εμφανίζεται σε σημαντικά μεγαλύτερα ποσοστά στις δυτικές κοινωνίες όπου υπάρχει άφθονο φαγητό αλλά το αδύνατο σώμα αποτελεί πρότυπο ομορφιάς. Ο πάσχων έχει μεγάλη ανάγκη να ελέγχει το περιβάλλον του, είναι τελειομανής, με άκαμπτο τρόπο σκέψης. Είναι συνεσταλμένος και δεν εκφράζει τα συναισθήματα του αυθόρμητα, ούτε παίρνει πρωτοβουλίες στον κοινωνικό τομέα. Συχνά εκδηλώνει συμπτώματα κατάθλιψης, κοινωνικής απόσυρσης, εκνευρισμό ,αϋπνία και μειωμένο ενδιαφέρον για τη σεξουαλική του ζωή. Ο πάσχων εμφανίζει επίσης σωματικά συμπτώματα, οφειλόμενα συχνά στην ασιτία, όπως δυσκοιλιότητα, κοιλιακό πόνο, έλλειψη αντοχής στο κρύο, λήθαργο, υπόταση, υποθερμία, διάβρωση του σμάλτου των δοντιών και άλλα. Πιο σοβαρά σωματικά συμπτώματα είναι η αναιμία, η νεφρική ανεπάρκεια, η οστεοπόρωση και η σοβαρή υποτασική καρδιακή αρρυθμία. Η πορεία και η έκβαση της διαταραχής διαφέρει από άτομο σε άτομο. Η καλύτερη πρόγνωση συσχετίζεται με τη λιγότερη απώλεια βάρους και με τη πιο έγκαιρη προσέλευση στον ειδικό, αμέσως μετά την αρχική εκδήλωση των συμπτωμάτων. Επειδή όμως τα άτομα με αυτή τη διαταραχή δεν έχουν επίγνωση της κατάστασης τους και συνήθως δεν επιζητούν βοήθεια, σημαντικό ρόλο παίζει το οικογενειακό και φιλικό τους περιβάλλον.
Ψυχολόγος, Καραδεδέ Βαρβάρα
Πηγή: Εισαγωγή στην ψυχοπαθολογία του ενήλικα, Χριστοπούλου Άννα
