Αδιαμφισβήτητα, η ανησυχία και το άγχος είναι από τα κύρια συναισθήματα που βιώνουμε αυτήν την περίοδο οι περισσότεροι από εμάς. Κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού υπάρχουν πολλοί λόγοι για να νιώθει κάποιος αγχωμένος και στρεσσαρισμένος.
Τι γίνεται όμως με τους ανθρώπους που ήδη πάσχουν από κάποια ψυχική διαταραχή;
Για τον αντίκτυπο που έχει ο κορωνοϊός στους ανθρώπους που ήδη πάσχουν από κάποια ψυχική διαταραχή, μίλησε ο καθηγητής Simon Wessley, του Τμήματος Ψυχολογικής Ιατρικής του King’s College του Λονδίνου, τονίζοντας ότι έχει παρατηρηθεί αύξηση της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής και ότι αναμένεται αυτά τα ποσοστά να αυξηθούν στο μέλλον.
Βασικό χαρακτηριστικό αυτής της διαταραχής είναι ο ψυχαναγκασμός, επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές δηλαδή, που στοχεύουν στην εξαφάνιση ή μείωση του άγχους παρά στην ικανοποίηση ή την ευχαρίστηση του ατόμου. Μία από αυτές τις συμπεριφορές (τελετουργικά), είναι το συχνό πλύσιμο των χεριών, πράγμα το οποίο στις μέρες μας είναι ο κύριος τρόπος για να προφυλαχθούμε από τον κορωνοϊό. Καταλαβαίνουμε λοιπόν, ότι οι άνθρωποι που πάσχουν ήδη από Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή, αντιμετωπίζουν πιο δύσκολα την παρούσα κατάσταση με αποτέλεσμα να εντείνεται το άγχος τους. Αρκετοί όμως ερευνητές, αναφέρουν ότι και οι άνθρωποι που δεν πάσχουν από αυτή τη διαταραχή, μπορούν να την αναπτύξουν αν η πανδημία διαρκέσει περισσότερο. Αυτό μπορεί να συμβεί διότι ο φόβος για μόλυνση από τον ιό καιη γενικότερη εμμονή με τη καθαριότητα (όπως το συχνό πλύσιμο των χεριών και η καθημερινή χρήση αντισηπτικού) πυροδοτούν την ανάπτυξη ψυχαναγκασμών.
Αρκετές από τις έρευνες που επικεντρώνονται στις ψυχολογικές επιπτώσεις της καραντίνας, αναφέρουν έξαρση συμπτωμάτων μετατραυματικού στρες, θυμού και σύγχυσης. Μία από αυτές τις έρευνες πραγματοποίησε η Dr Samantha Brookes, και εκείνη από το Τμήμα Ψυχολογικής Ιατρικής του King’s College του Λονδίνου, σε μελέτη στο ιατρικό περιοδικό The Lancet. Η ίδια αξιολόγησε τα έως τώρα δεδομένα από όλες τις σχετικές έρευνες, και βρήκε ότι η απομόνωση διαρκείας και η καραντίνα μπορούν να οδηγήσουν σε μετατραυματικό στρες, κατάθλιψη, άγχος και κόπωση.
Τι είναι όμως το μετατραυματικό στρες;
Μετατραυματικό στρες είναι η ψυχολογική αντίδραση σε ένα πολύ στρεσογόνο και απειλητικό για τη σωματική ακεραιότητα γεγονός που οδηγεί σε άγχος, αναδρομές, υπερδιέγερση, κατάθλιψη και άλλα θέματα ψυχικής υγείας για ένα εκτεταμένο χρονικό διάστημα. Οι άνθρωποι που βιώνουν μετατραυματικό στρες, είναι πολύ πιθανό να συνεχίσουν να νιώθουν φόβο ή άγχος, ακόμα και όταν δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος.
Το θετικό όμως είναι ότι εκτός από το μετατραυματικό στρες, οι επιστήμονες τα τελευταία χρόνια μελετούν και ένα άλλο, εξίσου συχνό φαινόμενο, που φαίνεται να βιώνουν οι άνθρωποι μετά από μία τραυματική εμπειρία, αυτό της Μετατραυματικής Ανάπτυξης. Η θετική αυτή αλλαγή αναφέρεται συγκεκριμένα στη γνωστική και συναισθηματική επεξεργασία της τραυματικής εμπειρίας, η οποία βοηθάει το άτομο να προσαρμοστεί καλύτερα στα νέα δεδομένα της ζωής του ύστερα από το τραυματικό γεγονός. Επιπλέον, το φαινόμενο της μετατραυματικής ανάπτυξης περιλαμβάνει θετικές αλλαγές στην εσωτερική δύναμη του ανθρώπου, στις σχέσεις του με τους άλλους και στις αλλαγές προτεραιοτήτων του. Ακόμη φαίνεται να επηρεάζει την πίστη του και τις υπαρξιακές του αναζητήσεις.
Η μετατραυματική ανάπτυξη επομένως, μπορεί να είναι ένα από τα θετικά επακόλουθα αυτής της πανδημίας. Ίσως μετά από όλες αυτές τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε, καταφέρουμε να αναπτύξουμε πιο αυθεντικές σχέσεις καθώς και μια νέα αίσθηση ανθεκτικότητας και εμπιστοσύνης. Μπορεί όλο αυτό να είναι ένα μάθημα για όλους μας μέσα από το οποίο θα διδάξουμε τους εαυτούς μας να ζούνε στο ‘εδώ και τώρα’ και να σταματήσουμε να ανησυχούμε για το μέλλον και για καταστάσεις που δεν μπορούμε να ελέγχουμε.
Δήμητρα Κάρκου
Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
